بارداري با پوست چه مي‌کند؟


 





 
بارداري با برخي تغييرات هورموني و متابوليک وسيع اما موقتي همراه است که طي آن، 90 درصد از زنان باردار متحمل تغييرات ظاهري و رواني خاصي مي‌شوند. از جمله اندام‌هايي که در اين دوران تغيير مي‌کند، پوست بدن است. اين تغييرات مي‌توانند سبب بروز نگراني‌هايي شوند و علاوه بر نگراني درباره زيبايي ظاهري، گاهي اين سوال را در ذهن خانم‌ها ايجاد کنند که آيا امکان عود اين مشکلات در بارداري‌هاي بعدي هم هست يا نه؛ و ‌آيا اين مساله روي جنين تاثيري خواهد داشت يا خير؟ تمام تغييرات پوستي در دوران بارداري از اهميت يکساني برخوردار نيستند. برخي از ضايعات شايع هستند و تقريبا در تمام زنان باردار مشاهده مي‌شود و برخي ضايعات اختصاص به دوران بارداري دارند و بعد از زايمان به کلي از بين مي‌روند. بارداري مي‌تواند بعضي بيماري‌هاي پوستي را که فرد قبلا به آنها مبتلا بوده، شديدتر يا خفيف‌تر کند. براي آشنايي بيشتر با اين مشکلات و راه‌حل آنها گفتگويي کرده‌ايم با دکتر اعظم‌السادات موسوي* .

خانم دکتر! چرا پوست بيشتر خانم‌ها در دوران بارداري تيره مي‌شود؟
 

در فاصله هفته‌هاي اول تا نيمه بارداري، به دليل تغييرات هورموني و افزايش توليد ملانين درجات مختلفي از تيره شدن منتشر پوست در بارداري ايجاد مي‌شود. مناطقي از بدن که به طور طبيعي تيره‌تر هستند، بيشتر دچار اين فرآيند مي‌شوند (مثلا نوک سينه‌ها و نواحي تناسلي و خط مياني ديواره شکم) و البته اين تغييرات بعد از دوران بارداري از بين مي‌روند ولي ممکن است درجاتي از آن باقي بماند. همچنين خال‌هاي تيره ممکن است کمي بزرگ‌تر و تيره‌تر شوند. اين تغييرات در خال‌ها به طور يکسان است و اگر تغيير خاصي در يک خال به وجود آيد مانند بزرگ شدن - تيرگي شديد- و يا وجود علايمي مانند خارش - سوزش و يا خون‌ريزي بايد به وسيله متخصص پوست بررسي شود.

ماسک بارداري چرا ايجاد مي‌شود؟
 

در بيشتر از 70 درصد زنان باردار (به‌ خصوص در خانم‌هاي سبزه) اين مساله در نيمه دوم بارداري به وجود مي‌آيد. اين ماسک يا تيرگي در نواحي مختلف صورت ظاهر مي‌شود و بيشتر در لب بالا، گونه‌ها، چانه، پيشاني و روي بيني ديده مي‌شود و به دنبال تماس با آفتاب شدت مي‌يابد. تيرگي معمولا به رنگ قهوه‌اي و به صورت قرينه مي‌باشد. اين تغييرات در زنان غيرباردار به دنبال استفاده از داروهاي جلوگيري از بارداري و يا گاهي بدون مصرف اين داروها و حتي در مردان نيز ممکن است ديده شود. ماسک بارداري بعد از زايمان از بين مي‌رود و يا ممکن است با درجاتي از تيرگي باقي بماند.

آيا احتمال بروز آکنه هم در بارداري وجود دارد؟
 

بله، در اوايل بارداري در بعضي خانم‌ها آكنه يا جوش صورت بسيار آزاردهنده است خانم‌هايي كه در زمان قاعدگي دچار اين مشکل مي‌شوند در بارداري هم ممکن است آکنه در آنها ديده شود اما خانم‌هايي كه هميشه آکنه دارند معمولا در اويل حامگي آكنه‌هاي‌شان بهتر مي‌شود.

چرا پوست برخي زنان باردار دچار برافروختگي مي‌شود؟
 

عروق ريز در سطح پوست به علت افزايش جريان خون در بارداري زياد مي‌شود. از طرفي هورمون‌هاي بارداري باعث آزاد شدن چربي از غدد پوست مي‌شوند و اين عوامل باعث قرمز و شفاف شدن پوست مي‌شود.

خارش هم يکي از مشکلات بيشتر خانم‌هاي باردار است؛ چرا؟
 

به علت كشش پوست، بعضي خانم‌ها در سه ماهه دوم و سوم در ناحيه سينه و شكم خارش دارند. گروه كوچكي از خانم‌هاي باردار تنها مبتلا به يك خارش شديد هستند كه با هيچ ضايعه پوستي مشخصي همراه نيست كه به اين حالت، خارش بارداري اطلاق مي‌شود. اين حالت، كه در سه ماهه سوم بارداري شروع مي‌شود اغلب محدود به شكم است؛ اگرچه ممكن است كاملاً منتشر باشد. گاهي اين خارش ناشي از اختلال در ترشح صفرا در كبد است. اين خارش معمولاً بعد از زايمان از بين مي‌رود وليكن در بارداري‌هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص‌هاي ضدبارداري عود مي‌كند. اين حالت عموماً تأثيري بر سرنوشت بارداري و يا سلامت جنين نداشته و تنها فرق آن اين است كه احتمال بروز سنگ‌هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.

چرا صورت (به ويژه پلك‌ها) پف‌آلود مي‌شود؟
 

اين مشكل بيشتر در سه ماهه سوم و در صبح اتفاق مي‌افتد كه به علت افزايش جريان خون است. اگر اين پف آلودگي با علايم ديگر همراه نباشد معمولا بي‌ضرر است.

بثورات پوستي حاملگي به چه علت ايجاد مي‌شود؟
 

باز هم به علت هورمون‌هاي بارداري غدد عرق تحريك شده و بعضي خانم‌ها زياد عرق مي‌كنند كه اين باعث ايجاد راش در سطح پوست مي‌شود. در اواخر بارداري در بعضي خانم‌ها برآمدگي‌هاي قرمز رنگ خارش دار در سطح شكم و باسن ايجاد مي‌شود كه گاه تا شانه و پا هم منتشر مي‌شود.

توصيه پوستي به خانم‌هاي باردار
 

• براي جلوگيري از آكنه، تميز كردن مرتب پوست با يك پاك‌كننده ملايم يادتان نرود.
• بدون تجويز پزشك از هيچ دارويي براي جوش صورت استفاده نكنيد. بعضي از آنها مانند خانواده رتينوييد عوارضي بسيار جدي و خطرناک در جنين ايجاد مي‌كنند.
• از ضد آفتاب مناسب و كلاه در خارج از منزل استفاده كنيد.
• آرايش كردن هم براي پوشاندن تيرگي پوست موثر است ولي به هيچ وجه سراغ استفاده از محصولاتي كه حاوي جيوه هستند، نرويد.
• براي جلوگيري از خارش و خشكي، سطح پوست‌تان را مرطوب كنيد.
• يادتان باشد که هواي گرم و حمام گرم هم خارش و دانه‌هاي پوستي را بدتر مي‌كند.
• در صورتي که خارش به همراه ساير علايم (زردي پوست، تهوع، استفراغ، ضعف و بي‌اشتهايي) باشد يا همراه با تيرگي پوست و علايمي چون خونريزي و درد، پف‌آلودگي و تاري ديد و سر درد و افزايش ناگهاني وزن هم داشتيد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.

خطوط پوستي در بارداري
 

1- خط تيره در شكم: يك خط تيره از ناف تا استخوان پوبيس است كه اين نيز به علت افزايش هورمون‌ها است.
2- خطوط كشش يا استريا: چيزي كه بيشتر خانم‌ها نگران آن هستند! پيدايش استريا يافته‌اي شايع و مشخص در اكثر بارداري‌هاست. اين خطوط در بيشتر زنان باردار در ماه‌هاي ششم و هفتم بارداري ابتدا در ديواره شكم ظاهر شده و بعداً به ميزان كمتري روي سينه‌ها نيز نمايان مي‌شوند و با شيوع و شدت كمتر ممكن است در ساير نواحي بدن نيز ديده شوند. علت پيدايش اين خطوط را به مجموعه‌اي از تغييرات هورموني، كشش بيش از اندازه پوست و پارگي برخي الياف بافت نگاهدارنده آن نسبت مي‌دهند. رنگ اين خطوط معمولاً مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ پوست شده، مختصري فرورفته و سرانجام چروكيده مي‌شوند. استريا معمولاً يك مشكل ظاهري است وليكن در برخي موارد مخصوصاً اگر وسيع باشد ممكن است زخمي شده و يا در جريان حوادث به سادگي پاره شود. بايد به ياد داشت كه استريا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزايش سريع‌تر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس به طور عمده در نواحي ران‌ها، باسن، كمر و سينه ممكن است ايجاد شود. راه مطمئن و صددرصدي براي پيشگيري وجود ندارد و اين خطوط معمولا بعد از زايمان كم‌رنگ‌تر شده و محو مي‌شود. استفاده از مرطوب كننده‌ها، خوردن مايعات كافي، رژيم مناسب براي به دست آوردن وزن مناسب، استفاده از ماساژ براي افزايش خون‌گيري در قسمت‌هاي در معرض كشش و مصرف ويتامين‌ها مي‌تواند تا حدودي كمك كننده باشد.
3- خطوط عنکبوتي: لكه‌هاي قرمز كوچكي هستند كه انشعاباتي از آن خارج شده است (مثل خورشيد) و معمولا در سر و گردن، صورت، شانه و قسمت فوقاني شانه ديده مي‌شود. اين لكه‌ها عروق ريزي هستند كه به علت افزايش خون ظاهر مي‌شود و بعد از بارداري هم محو مي‌شود.

پي نوشت ها :
 

*دانشيار دانشگاه علوم پزشکي تهران

منبع:www.salamat.com